Mooie recensie in het Noordhollands Dagblad

Lees de recensie van Margriet Prinssen hier online.

’The making of Soros the musical’: afscheid van ’de Mug’

Hij wil het nergens over hebben, George Soros, de hoofdpersoon van de te maken musical. Het beste is te zwijgen, hij wordt toch door iedereen belasterd en bedreigd. Wel wil hij graag een musical over zijn Open Society Foundations waarmee hij miljarden heeft geïnvesteerd om de wereld beter te maken. In ’The Making of Soros the Musical’ laat de Mug – helaas voor de laatste keer – zien hoe je intelligent, relevant én geestig theater maakt.

Wie is toch ook alweer die Soros? George Soros (1930) is een Hongaars-Amerikaanse zakenman, miljardair en filantroop. Hij heeft een fortuin verdiend als beursspeculant en daarna zijn geld gestoken in goede doelen. Waarom wordt hij zo gehaat? Een interessante vraag om actueel en politiek relevant theater over te maken en dus een kolfje naar de hand van theatergroep Mugmetdegoudentand.

De voorstelling is in een inventieve vorm gegoten: Soros zelf schenkt geld om een voorstelling – liefst een musical, iets vrolijks, met zang en dans – te maken over zijn leven en vooral over wat hij zelf als zijn belangrijkste werk beschouwt, de activiteiten van The Open Society Foundations. Hij wil de mensheid weer wat hoop geven op een betere toekomst. In de voorstelling zien wij ‘the making of’ van die musical of eigenlijk meer: een deconstructie van ‘the making of’.

Het hele stuk speelt zich af in het hier en nu, tegen de achtergrond van onze gepolariseerde samenleving. Intussen wordt wanhopig geprobeerd om er de moed in te houden en wordt er hilarisch gezongen en gedanst.

De drie acteurs spelen alle rollen: Vincent van der Valk is ‘de echte’ Soros, Jasper Stoop speelt de rol van Soros in de te maken musical en Lineke Rijxman is de regisseur van de musical. Tussen die twee lagen – het echte levensverhaal van Soros en de musicalversie daarvan – spelen ook nog de drijfveren en motieven van de acteurs die misschien wel iets heel anders zouden kunnen willen vertellen. Zo heeft Rijxman een Joodse achtergrond, net als Soros. Zit daar een gemeenschappelijke pijn? Soros verzet zich hevig tegen het openbaar maken van anekdotes uit zijn persoonlijke leven maar kom je daar onderuit als je wilt dat er een musical over je gemaakt wordt? Een musical alleen als propagandamiddel voor Soros goede werken, dat kan toch niet de bedoeling zijn? En hoe zit het met dat miljoen dat Soros al heeft geïnvesteerd? Dat blijkt ineens op de bankrekening van de regisseur te staan.

Zo zijn er tal van verwikkelingen die wellicht verwarrend klinken maar in de voorstelling volstrekt duidelijk worden. Soros is een idealist die fantastisch werk doet, laat daar geen twijfel over bestaan, maar Vincent van der Valk laat mooi zien hoe onder zijn vriendelijke masker altijd iets van gevaar schemert. Jasper Stoop speelt met verve diverse rollen en Rijxman is hors concours. Niet alleen heeft zij het idee bedacht, de tekst grotendeels geschreven en de regie gedaan, ze speelt ook nog eens de sterren van de hemel.

De afgelopen jaren is zij vooral het gezicht (hart en hoofd) naar buiten toe geweest van de Mug, met intelligent, relevant, scherp en geestig theater. De andere kernleden houden zich vooral bezig met nieuwe projecten: Marcel Musters met een reeks podcasts, Joan Nederlof met het opzetten van Flexibel, de eerste Nederlandse theaterschool voor mensen met een verstandelijke beperking.

Landelijke bekendheid kreeg de groep door de VPRO tv-serie ’Hertenkamp’ (1998). Een briljante mix van soap, comedy en satire over de bewoners van Villa Hertenkamp, met hoofdrollen voor een stel dat een spirituele academie beheerde, een lesbisch showbiz-koppel en een alleenstaande man die aan allerlei angsten leed. Een onderkoelde parodie op het soapgenre en een absurdistische uitvergroting van alles wat er broeide op het gebied van relaties, van experimenteren met andere vormen van samenleven. Later volgden ’TV7’, over de televisiewereld en ’Koppensnellers’, dat zich afspeelde op een krantenredactie.

Legendarische theatervoorstellingen zijn er te over. ’Kunsthart’ (2015) liet vooral verwarring zien, onze kruideniersmentaliteit en een land dat ten onder gaat in regeltjes, grijstinten en poldermodellen. Een messcherpe tekst van Nathan Vecht die Rutte liet reageren op de protesten van kunstenaars tegen de bezuinigingen. In ’Gidsland’ (2017), ook van Nathan Vecht, slaagde de Mug er opnieuw in om echt op het scherp van de snede iets te zeggen over het Nederland van nu: het eindeloze gepolder, de managerscultuur, het gemarchandeer en het opportunisme. Hilarisch is het vaak, herkenbaar en ook wel een tikje beschamend. Twee van de vele geslaagde voorstellingen van de Mug die theater maakten dat even toegankelijk als amusant is en toch steekt. We gaan ze missen.

Mugmetdegoudentand, ’The Making of Soros the Musical’. Concept, script en regie Lineke Rijxman, tekst Lineke Rijxman, Willem de Wolf, Wannes Gyselinck, tekstbijdrage: Esther Gerritsen, eindregie: Freek Vielen. Spel: Lineke Rijxman, Vincent van der Valk en Jasper Stoop. Gezien: Haarlem, Schuur, 10 maart. Te zien: Almere, 22 maart; Weesp, 25 maart; Leiden, 6 april; Alkmaar, 12 april; Den Haag, 13 april; Amsterdam, 19 t/m 26 april; Utrecht, 5 mei; Zaandam, 7 mei; Purmerend, 12 mei; Meer info: zie mugmetdegoudentand.nl